Aragon eta Arga ibaien beheko tarteak

Azkeneko tartean, Arga eta Aragoi ibaiek sigi-saga egiten dute aurrera, bihurgunez beteriko errepideak bailitzan. Bi ibaiei esker, ibaiertzeko herriak bizitzaz beterik daude. Argak Faltzes, Azkoien eta Funes bustitzen ditu. Aragoik, Zarrakaztelutik Milagrora bitarteko udalerriak, harik eta urak Ebrora isurtzen dituen arte. Meandro aunitz marraztu dituzte, haietako batzuk uholde-lautaden gainean abandonatuak gelditu direnak. Ibilbide horiek oso oparoak dira ibai-habitatetan eta, horren ondorioz, bizi-baldintza ezin hobeak sortu dira ibaietako flora eta faunarentzat.

Ekosistema urtar eta lurtar batzuk arras ongi kontserbaturik daude. Horrez gain, erreka eta erreten sare handiari esker, ibai-espazioetan bizi diren animaliak eta landareak ederki finkatzen dira eta biziraupena bermatua dute. Bisoi europarra, adibidez, galzorian dago, baina lekuotan bizileku aproposa aurkitu du, ibaietako basoak eta hezeguneak behar baititu bere bizi-zikloaren hainbat etapatan. Hudoaren tamainako animalia txikia da, marroia, txokolate-kolorekoa, baina bi orban zuri txiki ditu: bata, goiko ezpainean; bestea, behekoan. Besteak beste, lursaguak, karramarroak, arrainak eta anfibioak jaten ditu. Inguru honetan, Nafarroako desman europar guztien % 20 bizi da, eta Iberiar penintsulako populazioaren bi heren.

Bisoi europarra ez ezik, beste espezie garrantzitsu batzuk ere bizi dira Arga eta Aragoi ibaien beheko tarteetan, hala nola igaraba eta apoarmatu istilzalea. Arrainetan, loina, errutiloa eta mazkar arantzaduna; eta bertako bibalbioak, hala nola ibaiko muskuilua. Hegazti urtar asko ere etortzen dira ibai-tarte hauetara, ur garbien arrimura; besteak beste, zikoina zuriak, koartza hauskarak, txilinportak, amiltxoriak eta ibarbasoei lotutako harrapariak, hala nola miru beltza eta miru gorria. Ibai gaineko labarretan, harkaiztietako hegazti mehatxatu zenbaitek egiten dituzte habiak; sai zuriek, arrano beltzek, hontz handiek eta belatxinga mokogorriek, adibidez.

Ibaiertzak eta ibai-bazterrak, gozagarri

Bi ibai-bazterretan eta ertzetan, zurzuri-basoak dira bereizgarriak, baina sahatsak, zugarrak eta milazkak ere hazten dira. Aragoi ibaiaren labarretan, Caparroso parean, eta Argaren eta Aragoiren arteko elkargunetik behera, berriz ere arteak ageri dira. Ibaiko berezko landaretzaz gain, alor ureztatuak eta makal-basoak ere badira.

Baina ibaien inguruan dagoen natur inguruneak ez ditu soilik flora- eta fauna-espezie interesgarriak erakartzen. Azken urteotan, inguruko herrietako jende asko joaten da ibai-espazio horietara denbora pasa. Izan ere, bizilagun aunitz oinez edo BTT bizikletaz ibiltzen dira ibai-bazterretako bidexketan barna. Horrez gain, erabilera publikorako ekipamenduak moldatu dira LIFE programaren baitan, bisoi europarra kontserbatze aldera. Hona hemen: Faltzesko Sotobajo interpretazio eremua; Melidako begiratokiko interpretazio gunea; Martzillako “La Isla” gunea, bai aisiarako, bai ibai-espazioetako natur baliabideen balioa erakusteko; eta bisoiaren gaineko informazio gunea, Faltzesen, informazio emateko, jendearen partaidetza sustatzeko eta bizilagunak sentsibilizatzeko.